Lato, lato wszędzie… za nami najkrótsza noc w roku, a co za tym idzie, rozpoczęło się lato. Dla wielu z nas wraz z latem nadchodzą wakacje.
No właśnie, tylko wakacje wakacjom nierówne. Cóż to za niesprawiedliwość, że dla jednych trwają dwa tygodnie, a dla innych 3 miesiące. 😉
Zaczynając jednak od etymologii słowa wakacje. Z języka łacińskiego vacatio oznacza uwolnienie, oswobodzenie (stąd też, chociażby słowo wakat – nieobsadzone stanowisko, wolna posada). Czy wiecie, że w pierwotnej wersji mówiono wakacja? Dopiero z czasem przyjęto liczbę mnogą. Według Wielkiego Słownika Języka polskiego wakacje to czas wolny od nauki i pracy, podczas którego można wyjechać gdzieś na dłużej i odpocząć. Z kolei słownik synonimów podaje nam następujące hasła: wypoczynek, urlop, czas wolny, wytchnienie, relaks, luz, wczasy, wolne, przerwa. Gdyby jednak sam Karol Strasburger przeszedł po ulicach polskich miast ze słynną ankietą do Familiady z pytaniem „Polaku, jak spędzisz tegoroczne wakacje?” zapewne jedną z bardziej punktowaną odpowiedzią byłoby – wykonując remont mieszkania/domu.😉
I tutaj dochodzimy do sedna tematu. Nie dla każdego wakacje będą równoznaczne z wyjazdem i odpoczynkiem. Część z nas spędzi wakacje całkowicie, mając w poważaniu ich definicje, czy synonimy. Nie wchodząc głębiej w to, jakie będą tego powody warto zadbać o to, aby łamanie zasad w tym temacie zakończyło się tylko na nieprzestrzeganiu definicji słowa wakacje, a nie na łamaniu przepisów – co już może skutkować poważniejszymi konsekwencjami niż brak opalenizny czy zakupu pamiątkowej ciupagi znad polskiego Bałtyku, wyprodukowanej w Chinach 😉
Bardzo często wakacje dla wielu młodych ludzi to okazja do zdobycia pierwszej w życiu pracy. Może to być świetnym wejściem jedną nogą w dorosłe życie. Młody człowiek ma szansę nie tylko poznać wartość własnoręcznie zarobionych pieniędzy, które przecież „smakują” inaczej niż te otrzymywane chociażby w formie kieszonkowego od rodziców. Może to być również idealne rozwiązanie, które pozwoli zarobione pieniądze przeznaczyć na spędzenie drugiej połowy wakacji zgodnie z ich definicją – czyli na odpoczynku i relaksie 😊
Warto jednak pamiętać o kwestiach prawnych w przypadku gdy mamy do czynienia z zatrudnieniem młodocianego.
Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie przekroczyła 18 oku życia. Można zatrudnić tylko młodocianych, którzy:
- ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową,
- przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Jeżeli młody człowiek spełnia te warunki, może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Osoba, która nie ukończyła ośmioletniej szkoły podstawowej i która nie ma 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych wyłącznie w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
Jeśli młodociany chce pracować w czasie wakacji, może podpisać jedną z poniższych umów:
- umowę o pracę na czas określony,
- umowę z agencją pracy tymczasowej,
- umowę zlecenia,
- umowę o dzieło.
Przed przyjęciem do pracy, bez względu na rodzaj zawartej umowy, pracodawca ma obowiązek, na swój koszt, skierować pracownika na badania lekarskie oraz przeszkolić w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Można też zawrzeć umowę o pracę z agencją pracy tymczasowej. Skieruje ona pracownika młodocianego do podmiotu, na rzecz którego będzie świadczył pracę. Może to być umowa o pracę na czas określony, ale też praca na podstawie umowy cywilnoprawnej: umowy zlecenia, umowy o dzieło. Przed podpisaniem umowy warto sprawdzić jednak agencję.
Umowa zlecenia jest umową starannego działania. Oznacza to, że ważna jest wykonywana przez pracownika praca, czyli samo wykonywanie czynności na rzecz zleceniodawcy. Rezultat tej czynności nie jest istotny. Za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jego wysokość nie może być niższa niż minimalna stawka godzinowa. Wynagrodzenie za wykonanie zlecenia przysługuje za samo „staranne działanie”, nie zaś za jego rezultat.
Poprzez zawarcie umowy o dzieło pracownik zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, to znaczy do uzyskania pewnego wyniku swoich działań. Zamawiający dzieło zobowiązuje się natomiast do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie. Wysokość wynagrodzenia, jakie pracownik powinien otrzymać, powinna być określona w umowie, choć niekoniecznie kwotowo. W umowie mogą bowiem znaleźć się jedynie wskazówki do określenia wynagrodzenia po zakończeniu pracy. Wskazówki te powinny określić, czego spodziewa się zamawiający i za co mógłby zapłacić wyższe wynagrodzenie, a co będzie odpowiadało za to, że wykonawca otrzyma je jednak niższe.
Jeżeli pracownik podpisze umowę o pracę, pracodawca ma obowiązek wypłacić mu umówione wynagrodzenie za pracę.
PAMIĘTAJ! Przepisy prawa pracy nie znają pojęcia „umowy o pracę na próbę”, za którą nie należy się wynagrodzenie! Nie można zrzec się prawa do zapłaty.
Jeżeli udało Ci się już znaleźć idealnego młodzieńca do pracy i podpisać z nim umowę – brawo!
Z pewnością ta młoda osoba już „pali” się do roboty, a energia, która go rozpiera pozwoliłaby przenosić góry, ale nie tak prędko… Pamiętajcie, że to dopiero pierwsze kroki w pracy więc pracownicy młodociani mogą wykonywać tylko prace lekkie.
Oznacza to tyle, że Ty jako pracodawca możesz polecać wykonywanie tylko takich czynności, które nie powodują zagrożenia dla ich życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a gdyby taka praca była wykonywana również po wakacjach, to także taką, która nie będzie im przeszkadzać w wykonywaniu obowiązku szkolnego.
Wykaz prac lekkich określa pracodawca zawsze po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy. Wykaz ten musi być też zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy.
Pracodawca ma obowiązek zapoznać pracownika z wykazem prac lekkich zanim rozpocznie pracę.
Pracami lekkimi mogą być np.:
- zbieranie owoców (ograniczenie dźwigania ciężarów),
- przenoszenie dokumentacji i sprzętu biurowego(ograniczenie dźwigania ciężarów),
- obsługa komputera i urządzeń biurowych,
- roznoszenie ulotek,
- prace pomocnicze, np. jako goniec,
- sprzątanie pomieszczeń oraz prace porządkowe wokół budynków,
- porządkowanie dokumentacji biurowej
Pamiętaj również, że pracownik młodociany pracuje krócej niż inni pracownicy!
Młodociany nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę (młodociany do 16. roku życia – 6godzin). Nie można zatrudniać młodocianego w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej (pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22:00 a 6:00, a w szczególnych przypadkach – zwłaszcza młodocianego, który nie ukończył 15 lat – pora nocna przypada pomiędzy godzinami 20:00 a 6:00).
PAMIETAJ, że Pracodawca ma obowiązek zapewnić opiekę i pomoc niezbędną do wykonywania powierzonej pracy w sposób właściwy i bezpieczny.
Pracodawca, który nie przestrzega przepisów dotyczących zatrudniania pracowników młodocianych, popełnia wykroczenie.
Przepisy z zakresu zatrudniania młodocianych znajdziesz w Kodeksie pracy (art. 190-206 Kp).
Źródła: pip.gov.pl, biznes.gov.pl
autor – Stanisław Leszczyński