Jeszcze kilkanaście lat temu niewiele osób marzyłoby o pracy zdalnej – w zaciszu swojego domu, na wygodnej kanapie z kubkiem kawy w ręku. Dziś praca zdalna to standard, a w niektórych zawodach wręcz codzienność. Choć sama koncepcja pracy w domu brzmi wygodnie, nie oznacza to, że jest ona automatycznie bezpieczniejsza niż praca w biurze. Bezpieczeństwo pracy zdalnej wymaga szczególnej uwagi, ponieważ zasady BHP obowiązują również w przypadku pracy wykonywanej z domu.
Czy wypadki przy pracy zdalnej są powszechne?
Mogłoby się wydawać, że praca zdalna, ze względu na brak potrzeby podróżowania do biura, wiąże się z mniejszym ryzykiem wypadków. W rzeczywistości wypadki podczas pracy zdalnej zdarzają się równie często jak w tradycyjnym miejscu pracy. Według statystyk z 2023 roku, w Polsce odnotowano 240 osób poszkodowanych w wyniku wypadków przy pracy zdalnej i telepracy. Choć ta liczba może wydawać się niewielka w porównaniu do ogólnych statystyk (68 663 wypadki przy pracy), pokazuje to, że praca w domu również niesie za sobą ryzyko, a zasady bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) powinny być przestrzegane również w domowym środowisku.
Bezpieczeństwo pracy zdalnej – co warto wiedzieć?
W przypadku wypadku podczas pracy zdalnej, procedura powypadkowa nie różni się zasadniczo od tej stosowanej w tradycyjnym miejscu pracy. Pracownik, który uległ wypadkowi, ma obowiązek niezwłocznie powiadomić pracodawcę o zdarzeniu. Jeśli stan zdrowia pracownika uniemożliwia takie zgłoszenie, może tego dokonać domownik. Kluczową kwestią jest czas zgłoszenia – powinno to nastąpić bez zbędnej zwłoki, aby zespół powypadkowy mógł jak najszybciej ocenić, czy wypadek miał miejsce w związku z pracą.
Podczas pracy zdalnej granica między obowiązkami służbowymi a czynnościami prywatnymi bywa często bardzo cienka. Przykładowo, jeżeli pracownik wykonujący swoje obowiązki w godzinach 7:00-15:00 ulegnie wypadkowi o 14:50, gdy wstaje od biurka, aby złapać lepszy zasięg na balkonie podczas rozmowy służbowej, zdarzenie to może zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Jednak gdy zgłoszenie nastąpi po godzinie 15:00, zespół powypadkowy może mieć wątpliwości, czy wypadek był związany z pracą, czy już z aktywnością prywatną.
Kiedy wypadek w domu jest wypadkiem przy pracy?
Aby zdarzenie mogło zostać uznane za wypadek przy pracy, musi spełniać cztery kryteria: nagłość, przyczyna zewnętrzna, uraz lub śmierć oraz związek z wykonywaną pracą. Związek z pracą jest tutaj kluczowy. Tak jak przebywanie pracownika w siedzibie firmy nie gwarantuje automatycznego uznania wypadku za związany z pracą, podobnie jest w przypadku pracy zdalnej. Przykładem może być sytuacja, w której pracownik podczas przerwy w pracy zdalnej słyszy dźwięk pralki, po czym idzie rozwiesić pranie i doznaje urazu. Takie zdarzenie nie zostanie uznane za wypadek przy pracy, ponieważ nie miało bezpośredniego związku z wykonywaniem obowiązków służbowych. Z drugiej strony, jeżeli pracownik poślizgnie się w łazience podczas korzystania z niej w przerwie na potrzeby fizjologiczne, wypadek taki może zostać zakwalifikowany jako związany z pracą.
Postępowanie powypadkowe podczas pracy zdalnej
Zespół powypadkowy, powołany przez pracodawcę, po otrzymaniu zgłoszenia o wypadku ma obowiązek przeprowadzić postępowanie powypadkowe, podobnie jak w przypadku wypadku w siedzibie firmy. W sytuacji pracy zdalnej zespół powypadkowy powinien dokonać oględzin miejsca wypadku, czyli mieszkania lub domu, w którym pracownik wykonuje swoją pracę. Oględziny te przeprowadza się w terminie uzgodnionym z pracownikiem lub, jeśli stan zdrowia poszkodowanego na to nie pozwala, z jego domownikiem. Istnieje również możliwość odstąpienia od oględzin, jeśli okoliczności zdarzenia są jednoznaczne i nie budzą wątpliwości.
Warto pamiętać, że umożliwienie pracy zdalnej nie zwalnia pracodawcy z obowiązku przestrzegania przepisów dotyczących BHP. Pracodawca nie może zrzucić odpowiedzialności na pracownika, podpisując z nim oświadczenie, że wszelkie zdarzenia w jego domu są sprawą prywatną. Każdy wypadek, niezależnie od miejsca jego wystąpienia, podlega takiemu samemu procesowi oceny ryzyka zawodowego oraz postępowaniu powypadkowemu.
Podsumowanie – bezpieczeństwo w pracy zdalnej
Praca zdalna niesie ze sobą wiele korzyści, takich jak elastyczność, oszczędność czasu na dojazdy czy możliwość pracy w komfortowym otoczeniu. Niemniej jednak, jak pokazują statystyki, nie jest wolna od ryzyka wypadków. W 2023 roku prawie każdego dnia roboczego dochodziło do jednego wypadku podczas pracy zdalnej lub telepracy. Dlatego niezwykle ważne jest, aby zarówno pracodawcy, jak i pracownicy zdawali sobie sprawę z konieczności przestrzegania zasad BHP w domowych warunkach pracy. Praca zdalna to nie tylko wygoda, ale również odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i swojego otoczenia.
